نبض:

تعداد ضربان نبض در دقيقه در افراد سالم برابر با تعداد ضربان قلب در دقيقه است، اما در آريتمي (ضربان قلب نامنظم) ضربان نبض و قلب يكسان نبوده و ضربان قلب بايستي توسط گوشي طبي و سمع صداي قلب تعيين گردد.
نكته:

 خصوصيات نبض شامل سرعت، ريتم (منظم و يا غير منظم) و قدرت (ضعيف و يا قوي) مي باشد.
نكته:

سرعت ضربان نبض در افراد سالم در حالت استراحت ۱۰۰-۶۰ بار در دقيقه، در هنگام خواب ممكن است تا ۴۰ بار در دقيقه و پس از فعاليت شديد جسمي به ۲۲۰-۲۰۰ ضربان در دقيقه نيز برسد.
نكته: تعداد ضربان قلب و يا نبض در دقيقه به سن، جثه، وزن و آمادگي جسماني افراد بستگي دارد.
حدود نرمال ضربان نبض در سنين مختلف در حالت استراحت به قرار زير است: 
۱- نوزادان: ۱۷۰-۱۰۰ (متوسط ۱۴۰) بار در دقيقه.
۲- كودكان ۱۰-۱ سال: ۱۴۰-۶۰ (متوسط ۹۰) بار در دقيقه.
۳- كودكان ۱۰ سال به بالا و مردان بالغ: ۱۰۰-۶۰ (متوسط ۷۲) بار در دقيقه.
۴- در ورزشكاران حرفه اي: ۶۰-۴۰ بار در دقيقه.
۵- افراد مسن: ۶۵-۵۰ بار دردقيقه.
۶- زنان بالغ: ۸۶-۷۶ بار در دقيقه.
نحوه گرفتن نبض:
نبض را با دو انگشت اشاره و مياني بايستي حس كرد. با انگشت شست اقدام به گرفتن نبض نكنيد چراكه شست خود داراي نبض است و با نبض ساير نقاط تداخل ايجاد ميكند. انگشتان اشاره و مياني بايد روي شريان قرار گرفته و با اعمال فشار اندك در برابر يك ساختار محكم نظير استخوان نبض لمس گردد.
نقاط نبض دار بدن:
 
۱- نـبـض راديـال و يا زند زبـريـن (RAIDAL PULSE):

 درسمت خارجي مچ دست (سمت شست) واقع شده است.
۲- نـبـض زنـد زيرين(ULNAR PULSE):

در سمت داخلي مچ (انگشت كوچك) واقع شده است.
۳- نـبـض كـاروتـيـد و يا گردني(CAROTID PULSE):

در گردن در طول لبه خارجي ناي و يا زير فك واقع است.
نكته:

از اعـمـال فـشـار زيـاد روي شـريان هـاي گـردني جداً اجـتــناب كنيد، چراكه تحريك گيرنده هاي فشار آن (با لمس مـحـكم) مـيتواند كاهش ضربان قلب و يا حتي توقف قلب را در پـي داشته بـاشـد.

هـمـچـنين نـبـايـد دو شـريـان گردني هـمزمـان لـمـس گـردند. لـمــــس همزمان دو شريان گردني غـش و يـا ايسكـمي (كاهش خونراساني موقت به قلب) را در پي خواهد داشت.
۴- نبض بازويي و يا براكيال(BRACHIALPULSE):

ميان عضلات دوسر و سه سر و در قسمت مياني و داخلي آرنج واقع است.
۵- نبض راني(FEMORALPULSE):

در كشاله ران واقع است.
۶- نبض پس زانو(POPLITEAL PULSE):

در پشت زانو واقع است. براي لمس آن زانو بايستي ۱۲۰ درجه خم گردد.
۷- نبض پشت پايي(DORSALIS PEDIS):

در روي پا و وسط دو قوزك واقع است.
۸- نبض درشت ني خلفي(TIBIALIS POSTERIOR PULSE):

در پشت قوزك داخلي پا واقع است.
۹- نبض گيجگاهي(TEMPORAL PULSE) :

روي شقيقه ها درست كنار گوش واقع است.
۱۰- نبض اپيكال(APICAL PULSE):

همان مكاني است كه پزشكان با گوشي طبي ضربان قلب را شمارش ميكنند.
نكته:چنانچه فشار سيستوليك فرد پايين تر از ۹۰ ميلي متر جيوه باشد نبض راديال غير قابل لمس خواهد شد.
نكته:چنانچه فشار سيستوليك فرد پايين تر از ۸۰ ميلي متر جيوه باشد نبض بازويي غير قابل لمس خواهد شد.
نكته: چنانچه فشار سيستوليك فرد پايين تر از ۶۰ ميلي متر جيوه باشد نبض كاروتيد غير قابل لمس خواهد شد. از آنجايي كه فشار سيستوليك به ندرت تا اين اندازه افت ميكند، فقدان نبض گردني معمولا نشانه مرگ است.
نحوه اندازه گيري نبض:
تعداد ضربان نبض را در ۱۵ ثانيه شمارش كرده و آن را در عدد ۴ ضرب كنيد، و يا تعداد ضربان را در مدت زمان ۱۰ ثانيه شمارش كرده و سپس آن را در عدد ۶ ضرب كنيد.
نكته:

هنگام گرفتن نبض زمان گيري بايد از اولين موج نبض شروع شده و اين نبض برابر با صفر فرض شود. سپس نبض بعدي به عنوان شماره ۱ به حساب آورده گردد. بنابراين شمارش بايد از صفر شروع شود و نه از يك.
نكته:

به ازاي هر ۰.۵۶ درجه سانتي گراد تب (افزايش دماي بدن) سرعت قلب و نبض ۱۰ ضربان افزايش مي يابند.
نكته:

كاهش فشار خون تعداد ضربان نبض و قلب را افزايش ميدهد.
نكته:

مصرف غذا و روند گوارش ضربان قلب را اندكي افزايش ميدهد.
ضربان قلب ماكزيموم:

حداكثر تعداد ضربان قلب و يا نبضي است كه قلب قادر به توليد آن ميباشد.

 اين تعداد ضربان با فرمول زير قابل سنجش است:
ضربان قلب ماكزيموم = سن -۲۲۰ 
ضربان قلب هدف:

حد ضربان قلبي است كه در آن به سيستم قلبي عروقي بدن صدمه نرسيده وبه بدن فشار وارد نميگردد. هنگام فعاليت بدني نبايد تعداد ضربان قلب از حد ضربان قلب هدف فراتر رود. ضربان قلب هدف معمولا ۸۰-۶۰ در صد ضربان قلب ماكزيموم ميباشد.
زمان بازگشت به حالت اوليه:

مدت زماني است كه پس از فعاليت جسمي، ضربان قلب به ضربان در حال استراحت بازمي گردد. هر چه اين زمان كوتاهتر باشد، فرد از آمادگي جسمي بالاتري برخوردار است.

علل تعداد ضربان بيشتر ازحد نرمال:
شوك-خونريزي-گرما زدگي-كم آبي-تب-درد-هيجانات-فعاليت بدني-استرس-پركاري غده تيروئيد-كم خوني-مصرف كافئين و ساير محركات-استعمال سيگار-مصرف داروهاي ويژه درمان آسم.
علل تعداد ضربان كمتر از حد نرمال:
كم كاري غده تيروئيد-مصرف داروهاي قلبي عروقي-بيماريها ونارساييهاي قلبي-افت حرارت بدن-بي اشتهايي عصبي-گرمازدگي شديد-مصرف سركوب كننده ها(مثل الكل)
علل نبض ضعيف:
نارسايي هاي قلبي-شوك-فشار خون پايين-كم آبي-خونريزي-استفراغ شديد-سوء تغذيه.
سرعت تنفس:
در نوزادان: ۶۰-۴۰ بار در دقيقه.
در كودكان ۶-۱ سال: ۲۶-۱۸ بار در دقيقه.
در افراد ۷ سال به بالا: ۲۴-۱۲ بار در دقيقه.
خصوصيات تنفس:
سرعت (تعداد تنفس در دقيقه) - عمق (عميق و يا كم عمق) - سهولت (راحت و يا سخت و دردناك) - بي صدا و يا صدا دار.
درجه حرارت بدن:
درجه حرارت بدن به عواملي همچون جنس، فعاليت بدني، مصرف غذا، مصرف مايعات داغ و يا سرد، ساعت از روز و در زنان به مرحله سيكل ماهانه بستگي دارد.
درجه حرارت نرمال:۳۶.۵ تا ۳۷.۲ درجه سانتي گراد است.
تب:

درجه حرارت مقعدي و گوشي فراتر از ۳۸.۳ و دهاني (زير زباني) فراتر از ۳۷.۸ درجه سانتي گراد تب محسوب ميگردند.
هيپوترمي (كاهش دماي بدن):

به درجه حرارت كمتر از ۳۶.۱ درجه سانتي گراد اطلاق ميگردد.
محل هاي اندازه گيري دماي بدن:
دهان (زير زباني) - مقعد - زير بغل- گوش (پرده صماخ) - پوست (پيشاني)
نكته:

درجه حرارت مقعدي و گوشي دقيق تر از دهاني ميباشند.
نكته:

دماي اندازه گيري شده زير زباني ۰.۳ تا ۰.۶ سانتي گراد كمتر از دماي مقعدي و گوشي ميباشد.
نكته:

دماي اندازه گيري شده زير بغلي ۰.۳ تا ۰.۶ سانتي گراد بيشتر از دماي زير زباني ميباشد.
نكته:

دماي زير زباني تحت تاثير نوشيدنيهاي گرم ويا سرد، غذا و تنفس قرار دارد.
نكته:

دماي پوستي قابل اطمينان نيست چراكه تحت تاثير دماي محيط، جريان هوا و جريان خون موضعي قرار دارد.
نكته:

دماي بدن در هنگام عصر ۰.۶ سانتي گراد بيشتر از صبح هنگام است.
نكته:

دماي بدن زنان در هنگام تخمك گذاري در حداكثر خود ميباشد. دماي بدن زنان در طول سيكل ماهانه تا ۰.۶ سانتي گراد در نوسان است.
علل تب:

عفونت ها-مصرف داروهاي آنتي بيوتيك، مخدر و آنتي هيستامين ها-آسيب ها و جراحات شديد (حمله قلبي، گرمازدگي، سكته، سوختگي ها)-پر كاري غده تيروئيد-آرتريت-برخي سرطانها.
علل كاهش دماي بدن:

 شوك-در معرض سرما واقع شدن-مصرف الكل و برخي داروها-ديابت-كم كاري غده تيروئيد-در پي عفونت در افراد مسن و يا نوزاد.
انواع دماسنجها: 

 دماسنج شيشه اي حاوي جيوه-دماسنج الكترونيكي-دما سنج مادون قرمز گوشي-دماسنج نواري پيشاني.
نكته:

استفاده از دماسنجهاي شيشه اي و حاوي جيوه توصيه نميگردد. بويژه براي كودكان چرا كه احتمال شكسته شدن شيشه و خروج جيوه هنگام اندازه گيري وجود دارد.
نكاتي كه بايد پيش از اندازه گيري درجه حرارت بدن مد نظر قرار گيرند:

۱- دماي بدن بايستي پس از يك ساعت از فعاليت شديد جسمي و يا استفاده از وان آب گرم و يا جكوزي اندازه گيري شود.
۲- دماي بدن بايد ۳۰ دقيقه پس از استعمال سيگار، مصرف غذا و يا مصرف نوشيدنيهاي سرد و يا گرم اندازه گيري گردد. 
نحوه اندازه گيري دماي بدن با دماسنج ديجيتال و يا جيوه اي:
نكته:

پيش از قرار دادن دماسنج جيوه اي مطمئن شويد كه سطح جيوه پايين تر از ۳۷ درجه سانتي گراد است.
۱- دماسنج ديجيتال و يا جيوه اي را زير زبان قرار دهيد. سپس لبها را كاملا ببنديد.
۲- دماسنج جيوه اي را ۴-۳ دقيقه و دماسنج ديجيتال را تا شنيدن صداي بوق در زير زبان نگه داريد.
۳- پس از خارج ساختن دماسنج ديجيتال دماي اندازه گيري شده را بخوانيد. براي خواندن دما در دماسنج جيوه اي آن را بصورت افقي نگه داشته و به آرامي آن را بچرخانيد تا ستون جيوه آن رويت گردد. فاصله ميان علايم بلند يك درجه و فاصله ميان علايم كوتاه ۰.۲ درجه سانتيگراد ميباشد.
۴- در انتها دماسنج را با آب سرد و صابون و يا الكل طبي (سفيد) شستشو دهيد.
نكته:

 به منظور اندازه گيري دماي زير بغل دماسنج جيوه اي را زير بغل قرار داده و ۳-۲ دقيقه صبر كنيد. سپس ۰.۶ سانتي گراد به عدد خوانده شده اضافه كنيد.
نكته:

براي اندازه گيري دماي مقعد سر دماسنج را توسط مواد لغزده ساز چرب كرده و سر آن را به ميزان ۲.۵ سانتي متر به داخل مقعد داخل كنيد. پس از اندازه گيري دماسنج را با آب و صابون و الكل طبي كاملا تميز كنيد.
نكته:

 براي اندازه گيري دماي گوش كافيست سر دماسنج ويژه گوش را داخل مجراي گوش قرار داده و دكمه آغاز اندازه گيري را فشار دهيد. پس از يك ثانيه دماي پرده صماخ تعيين خواهد شد