ترومبوز ورید عمقیDVT اورژانس خطرناک بیماریهای داخلی
به لخته ای که تشکیل آن در قسمتهای عمیق بدن باشد گفته میشود. بیشتر لخته هایی که در ورید عمقی تشکیل میشود در قسمت تحتانی ران یا ساق می باشد این لخته ها می توانند در سایر قسمتهای بدن نیز تشکیل شوند. اگر لخته در ورید شکسته شد ه وارد جریان خون شود م یتواند در ریه جایگرین شود که به این حالت آمبولی ریوی گفته میشود که شرایط خطرناکی بوده می تواند منجر به مرگ بیمار شود. لخته هایی که در ران ایجاد میشوند نسبت به لخته هایی که در قسمت پائین ساق یا سایر قسمتها تشکیل میشوند احتمال بیشتری برای شکسته شدن و ایجاد آمبولی ریوی دارند. لخته خون می تواند در وریدی که محدود به پوست می باشد نیز ایجاد شود به این نوع لخته خون، ترمبوز وریدی سطحی یا قلبیت گفته میشود. لخته خون در ورید سطحی خطرناک نمی باشد چونکه نمی تواند بطرف ریه حرکت کند.
سایر نامها:
DVT،ترمبوز وریدی،لخته خون در پاها
چه کسی در معرض خطر DVT قرار دارد؟
عوامل زیادی می توانند خطر ایجاد DVT را افزایش دهند:
داشتن اختلال ژنتیکی برای لخته شدن خون
داشتن جریان خون کند در نتیجه آسیب، جراحی، عدم تحرک
ابتلا به سرطان و طی دوره درمان آن
داشتن شرایط طبی از قبیل وریدهای واریسی
نشستن برای مدت طولانی، بطور مثال در یک سفر طولانی با اتومبیل یا هواپیما
حاملگی مخصوصاً 6 هفته پس از زایمان
سن بالای 60 (با اینحال DVT در همه گروههای سنی می تواند اتفاق بیفتد)
داشتن اضافه وزن
استفاده از داروهای ضد حاملگی یا هورمون درمانی شامل استفاده آن برای علایم مونوپوز
داشتن کاتتر ورید مرکزی که در این مورد بروز آن تقریباً یک به ازاء هر 10 مورد است.
در صورتی که بیمار چندین دیسک فاکتور را بطور همزمان داشته باشد. خطر بروز DVT در وی افزایش خواهد یافت. بطور مثال اگر خانمی دارای سابقه ژنتیکی انعقاد پذیری خون داشته باشد قرص ضدحاملگی مصرف نماید خطر بالاتری برای ایجاد لخته دارد.
علایم DVT و آمبولی ریوی کدامند؟
بیمار باید بلافاصله پس از مشاهده علایم DVT یا آمبولی ریوی فوراً به پزشک مراجعه نماید و در صورت عدم درمان DVT عوارض جدی را بدنبال خواهد داشت.
DVT: فقط نیمی از افراد دچار DVT دارای علامت می باشد که شامل:
ناحیه متورم در پا
درد یا حساسیت در پا معمولاً در یک پا بوده ممکن است فقط در زمان راه رفتن یا ایستادن احساس شود.
افزایش گرما در ناحیه ای از پا که متورم یا دردناک است.
پوست قرمز یا رنگ پریده
آمبولی ریوی: در بعضی از افراد DVT در زمانی تشخیص داده میشود که لخته از پا حرکت کرده و وارد ریه میشود. علایم می تواند شامل:
درد سینه در زمان تنفس عمیق ،کوتاه شدن تنفس
ترمبوز ورید عمقی چگونه تشخیص داده میشود؟
ابتدا یک تاریخچه پزشکی از بیمار گرفته شده – بیمار بصورت فیزیکی معاینه میشود.
آزمایشات مورد استفاده در DVT؟
سونوگرافی داپلر: آزمایشی است که عموماً جهت تشخیص DVT انجام میشود. در این روش از امواج صوتی جهت ارزیابی جریان وریدهای بیمار استفاده میشود. ژل بر روی پوست ناحیه مالیده میشود. قسمت دست وسیله برروی پای بیمار گذاشته میشود و به جلو و عقب در ناحیه ای که درگیر است کشیده میشود. این وسیله امواج صوتی را از پای بیمار به دستگاه اولترا سوند می فرستد.
کامپیوتر امواج صوتی را به تصویر تبدیل می نماید. این تصویر بروری یک صفحه نمایش داده میشود که پزشک می تواند بوسیله آن جریان خون را در آن مشاهده نماید.
ونوگرافی در صورتی انجام میشود که سونوداپلر تصویر واضحی را فراهنم ننماید. ونوگرام یک عکس رادیولوژی توسط اشعه ایکس است که جهت بررسی وریدها استفاده میشود. یک ماده حاجب، وریدهای را قابل مشاهده توسط اشعه ایکس میکند. اگر جریان خون در ورید کند شده است در عکس مشخص میشود.
روشهای تشخیصی که کمتر مورد استفاده قرار می گیرد:
MRI: تصاویر اعضای داخلی بدن را نشان می دهد در MRI از امواج رادیویی جهت تصویر سازی استفاده میشود. در بسیاری از موارد از MRI اطلاعاتی را که نمی توان بوسیله اشعه ایکس دید را نشان می دهد. این روش در حال استفاده گسترده تر برای تشخیص DVT می باشد.
توموگرافی کامپیوتری: نوع خاصی از اشعه ایکس که تصاویری از ساختمانهای داخلی بدن را ایجاد نماید. این تست بندرت جهت تشخیص DVT استفاده میشود.
اگر احتمال، یک اختلال ژنتیکی انعقاد پذیری خون وجود دارد، در موارد زیر وجود اختلالات انعقادی ژنتیکی پیشنهاد میشود؟
لخته های تکرار شونده در صورتی که توسط عوامل دیگر قابل توجیه نباشد
گسترش لخته خون در ورید در یک موقعیت غیرعادی از قبیل ورید کبدی، کلیوی یا مغزی
درمان DVT:
اهداف درمان: اهداف اصلی درمان:
توقف توسعه لخته
پیشگیری از شکسته شدن لخته در ورید و حرکت آن بسوی ریه
کاهش احتمال ایجاد لخته دیگر
درمانها: چندین روش درمانی برای درمان و پیشگیری از DVT وجود دارد.
آنتی گواگولانتها (ضدانعقادها) سبب کاهش انعقاد پذیری خون میشوند. این داروها بعنوان رقیق کننده های خون شناخته میشوند و جهت توقف تشکیل لخته در افرادی که در معرض خطر ایجاد لخته و توقف لخته های کنونی برای بزرگتر شدن استفاده میشود. این مواد باعث شکسته شدن لخته هایی که قبلاً وجود داشته نمی شود (بدن به مرور زمان لخته های موجود را حل می کند) آنتی کواگولانتها می توانند بصورت قرص (وارفارین) یا تزریقی (هپارین) مصرف شوند.
بعضی از پزشکان، جهت درمان از دو نوع یعنی هپارین و وارفارین بطور همزمان استفاده می نمایند. هپارین تاثیر سریعی دارد. وارفارین 2 تا 3 روز پس از مصرف شروع به تاثیر می کن د. زمانی که تاثیر وارفارین شروع شد هپارین قطع میشود. زنان حامله نمی توانند از وارفارین استفاده کنند ودرمان آنها فقط بوسیله هپارین انجام میشود.
درمان DVT با آنتی کوآگولان معمولاً 3 تا 6 ماه طول می کشد. گرچه موقعیتهای زیر ممکن است طول مدت درمان را تغییر دهد:
اگر لخته خون بوسیله یک خطر کوتاه مدت از قبیل جراحی ایجاد شود. درمان ممکن است کوتاهتر شود.
اگر لخته های خون از مدتی قبل وجود داشته باشد، نیاز به درمان طولانی تری خواهد بود.
در صورت وجود بیماریهای خاص دیگر مثل کانسر، نیاز به درمان با آنتی کوالا آلولان تا زمانی که بیماری وجود دارد خواهد بود.
بیشتری عارضه جانبی ضدانعقاد خونریزی میباشد، در صورتی که بیماری که هپارین یا وارفارین دریافت می نماید بسرعت دچار کبودی و خونریزی شود با ید سریعاً به پزشک مراجعه نماید و آزمایشات خونی جهت تعیین پیشرفت بیماری انجام شو د.
ترمبولیتک ها: داروهایی هستن که سریعاً لخته های خون را حل می کنند. این داروها برای درمان لخته های بزرگ که باعث علایم شدید شده اند بکار می رود. بدلیل اینکه ترمبولیتکها می توانند باعث بروز خونریزی ناگهانی شوند فقط در موقعیتهایی که حیات بیمار در معرض خطر باشد استفاده میشود.
مهارکننده های ترومبین داروهایی هستند که باعث تداخل در فرآیند لخته میشوند. این داروها در درمان لخته و بیمارانی که نمی توانند هپارین بگیرند استفاده می گردد.
سایر درمانها:
فیلتر و ناکاوا: در زمانی که نمی توان داروی رقیق کننده خون دریافت نمود و یا علیرغم دریافت این مواد تشکیل لخته همچنان ادامه داشته باشد استفاده میشود. فیلتر وارد وناکاوا شده لخته های شکسته شده را قبل از از طریق جریان خون وارد ریه شوند (آمبولی ریه) گیر می اندازند، فیلتر مانع تشکیل لخته های جدید نمی شود.
استفاده از جورابهای الاستیک فشارنده: می تواند باعث کاهش تورم مزمن که بدنبال لخته در پا ایجاد شده میشود، تورم پا مربوط به آسیب دریچه های موجود در پاهای می باشد. جورابهای فشاری از قوس پا تا بالا یا پایین زانو می پوشاند این جورابها به مچها محکم بسته شده و بطرف بالای ساق شل تر میشو د که باعث اعمال فشار ریاد به ساق می شود و این فشار مانع رکود خون و ایجاد لخته میشود.
بعضی از معایب استفاده از جوراب الاستیک:
در صورتی که در طول تمام روز پوشیده شوند باعث ناراحتی میشود.
ممکن است گرم شود.
پوشیدن آن مخصوصاً برای افراد مسن و افراد چاق ممکن است مشکل باشد
در بعضی موارد درمان DVT در منزل انجام می گرد. کسب آموزش نکات زیر ضروری می باشد؟
دریافت صحیح داروها
انجام تست های تشخیصی تحت نظر پزشک
اجتناب از فعالیتهایی که باعث آسیب جدی یا خونریزی شو د
در صورت استفاده همزمان سایر داروها قبل از مصرف ضدانعقاد، در جریان قراردادن پزشک، مخصوصاً داروهایی که اثرهمسو یا مخالف ضدانعقادها دارند بعنوان مثال آسپرین خود باعث رقیق شدن خون بیمار میشود.
استفاده از دو داروی رقیق کنده خون می توان باعث افزایش خطر خونریزی وسیع شود.
بیمار باید در مورد چگونگی رعایت رژیم با پزشک خود مشاوره نماید، غذاهای حاوی ویتامین K می توانند باعث تغییر عملکرد وارفارین شوند ویتامین K درسبزیجات سبز برگ و بعضی روغنها از قبیل کانولاویریا وجود دارد. استفاده از رژیم متعادل باعث ایجاد تغییرات زیاد نشود، توصیه می گردد.
تعدیل مصرف الکل در افراد الکلیاک توصیه میشود.
پیشگیری از DVT:
پیشگیری از DVT بستگی به داشتن لخته قبلی و ریسک فاکتورهای بیمار برای گسترش لخته دارد. در صورت داشتن لخته، جهت پیشگیری از تشکیل لخته های بعدی، موارد زیر به بیماران توصیه می گردد:
دریافت داروهای تجویز شده توسط پزشک جهت پیشگیری و درمان لخته
پیگیری تغییرات برنامه های درمانی و آزمایشات خونی
در صورتی که بیمار هیچگونه لخته قبلی نداشته ولی ریسک فاکتورهای تشکیل لخته را دارد جهت پیشگیری از ایجاد لخته باید:
انجام ورزشهای اندامهای تحتانی در صورتی که مجبور به نشستن به مدتهای طولانی می باشد.
خارج شدن از تخت و داشتن تحرک در اسرع وقت پس از استراحت طولانی در تخت از قبیل جراحی یا بیماری، همزمان با شروع فعالیت بیمار احتمال توسعه لخته نیز کاهش می یابد.
دریافت داروهای توصیه شده توسط پزشک که جهت پیشگیری از ایجاد لخته خون پس از بعضی جراحیها داده میشود
مراجعه به پزشک در زمان مقرر
نکات کلیدی:
DVT: تشکیل لخته خون در وریدهایی است که در قسمتهای عمیق بدن قرار دارند.
لخته های DVT می توانند شکسته شده از طریق جریان خون وارد ریه شود که به لخته خون در ریه آمبولی ریوی گفته میشود. که وضعیت خطرناکی بوده می تواند باعث مرگ بیمار شود
داشتن هر یک از ریسک فاکتورهای DVT می تواند شانس ایجاد DVT را در فرد افزایش دهد
داشتن چندین ریسک فاکتور بطور همزمان خطر ایجاد DVT را بیشتر افزایش می دهد
فقط بعضی از بیمارانی که دچار DVT هستند دارای علایم می باشند.
اگر بیمار یکی از علایم DVT یا ریسک فاکتورهای گسترش آن را داشته باشد باید از نظر داشتن لخته مورد بررسی قرار گیرد.
آزمایشات ساده بدون درد جهت تشخیص وجود و محل قرارگیری لخته انجام می شود.
اهداف اصلی در درمان DVT عبارتند از:
توقف رشد و توسعه لخته
پیشگیری از شکسته شدن لخته در ورید و حرکت آن بسوی ریه
کاهش شانس ایجاد لخته های بعدی
از داروها جهت درمان و پیشگیری از DVT استفاده می شود.
عموماً از ضدانعقادها در درمان DVT استفاده می گردد که بعنوان رقیق کننده های خون شناخته می شوند.
نظرات شما عزیزان:
